သစ်သီးတွေထဲမှာ ပန်းသီးကလည်း ဗီတာမင်စီ၊ အမျှင်ဓာတ်နဲ့ ပိုတတ်စီယမ်ဓာတ်အပါအဝင် အာဟာရဓာတ်တွေ ကြွယ်ဝတဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွှတ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ကျန်းမာရေးကို အထောက်အကူပြုနေပေမဲ့ ပန်းသီးအစားများရရင်တော့ ကျန်းမာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဘယ်လိုဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်လာနိုင်ချေရှိလဲဆိုတာ သိရဖို့အတွက် ဖော်ပြပေးလိုက်ရပါတယ်။
အစာခြေပြဿနာ
ပီကေဝါးရင်းနဲ့ မတော်တဆမျိုချမိနေလား။ အဲဒီလိုမျိုချမိခဲ့ရင် “ဘာများဖြစ်သွားမလဲ”၊ “ဗိုက်ထဲမှာကျန်နေခဲ့ တော့မှာလား” ဆိုပြီး စိုးရိမ်စိတ်တော့ဖြစ်မိကြမယ်ထင်ပါတယ်။ တကယ်လို ပီကေမျိုချမိခဲ့ရင် ဘာတွေဖြစ်လာမလဲ ဆိုတာကို မျှဝေပေးလိုက်ရပါတယ်။
လူတစ်ယောက်က အိပ်ချိန် (၇) နာရီ၊ (၈) နာရီ အေးအေးချမ်းချမ်းအိပ်စက်မှ ကျန်းမာစွာနေထိုင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နေ့တာ အိပ်ချိန်မှန်ဖို့ဆိုတာ တချို့လူတွေအတွက် မလွယ်ကူပါဘူး။ တချို့လူတွေကတော့ အိပ်ရာစောစော ဝင်တတ်ကြပေမဲ့ တချို့တွေကတော့ နောက်ကျမှ အိပ်စက်တတ်ကြပါတယ်။ Insomnia ဆိုတဲ့ အိပ်မပျော်ခြင်းကိုလည်း လူတော်တော်များများကြုံတွေ့ကြရပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်လာရင် အိပ်ရေပျက်တဲ့ညတွေ များလာရပါတယ်။ Insomnia အိပ်မပျော်ခြင်းဆိုတဲ့ အခြေအနေကို ရေတိုရေရှည်ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအခြေအနေကို ရေရှည်ခံစားလာရမယ်ဆိုရင်တော့ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်လာနိုင်ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတချို့မှာ စတင်ပျံ့နှံ့လာနေတဲ့မျောက်ကျောက်ရောဂါဟာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မပြခင်ကတည်းက ကြိုတင်ကူးစက်နိုင်စွမ်းရှိတဲရောဂါမျိုးဖြစ်ကြောင်း ဗြိတိန်ပညာရှင်တွေက ယမန်နေ့မှာ ထုတ်ဖော် သတိပေး လိုက်ပါတယ်။ အစောပိုင်းယူဆချက်တွေမှာတော့ မျောက်ကျောက်ရောဂါကို ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါလက္ခဏာပြနေ သူတွေဆီကသာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးထပ်မံကူးစက်နိုင်မယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ နောက်ဆုံးစမ်းသပ်ချက်တွေအရ မျောက်ကျောက်ရောဂါဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လူတစ်ဦးကို ကူးစက်ပြီးနောက် ရောဂါလက္ခဏာမပြခင်မှာပဲ တခြားလူတွေကို လျင်မြန်စွာကူးစက်နိုင်ကြောင်း ပညာရှင်တွေ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
ေဆးကိုတႀကိမ္ပဲယူ႐ုံနဲ႔ ငွက္ဖ်ားကို ၆ လတာကာကြယ္ေပးႏိုင္ေၾကာင္း အာဖရိကမွာလုပ္တဲ့ သုေတသန က ျပသလိုက္ပါတယ္။ ဒါဟာ ျခင္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ရာမွာ ေနာက္ဆုံး ခ်ဥ္းကပ္ပုံျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၂၀ မွာ ငွက္ဖ်ားေၾကာင့္ လူ ၆ သိန္း ၂ ေသာင္းေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့ၿပီး ၂၄၁ သန္းေက်ာ္ နာမက်န္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အာဖရိကမွာ ၅ ႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြ အဓိကျဖစ္ၾကပါတယ္။
အပူပိုင်းဒေသမှာ ပေါက်တဲ့ သင်္ဘောသီးကလည်း လူကြိုက်များတဲ့အသီးတွေထဲက တစ်ခုပါပဲ။ အာဟာရဓာတ်တွေ ပြည့်ဝတာကြောင့် ကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းပါတယ်။ သင်္ဘောပင်က အသီးရော၊ အရွက်ရောကပါ ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးတွေရှိတာပါ။
သင်္ဘောသီးအပြင် သင်္ဘောရွက်ကိုလည်း အများဆုံးစားဖြစ်ကြပါတယ်။ သင်္ဘောရွက်ကို ဖျော်ရည်အနေနဲ့ လုပ်သောက်မယ်ဆိုရင်လည်း ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများစွာရရှိနိုင်ပါတယ်။ သင်္ဘောရွက်မှာပါဝင်တဲ့ အင်ဇိုင်းဓာတ်တွေက အစာခြေပြဿနာတွေ မဖြစ်ဖို့အတွက် အစာခြေစနစ်အားကောင်းအောင် ထောက်ပံ့ ပေးနိုင်ပါတယ်။ သင်္ဘောရွက်နဲ့ပြုလုပ်ထားတဲ့လက်ဖက်ရည်၊ ဖျော်ရည်၊ ဆေးတွေကလည်း ဖျားနာခြင်းကို ကုသဖို့အတွက်၊ ကျန်းမာရေးအားကောင်းဖို့အတွက် မကြာခဏအသုံးပြုလေ့ရှိကြပါတယ်။ သင်္ဘောရွက်ကို ဖျော်ရည်လုပ်သောက်မယ်ဆိုရင် ရရှိလာမယ့် ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးတွေနဲ့ သင်္ဘောရွက်ဖျော်ရည်လုပ်နည်းကို မျှဝေပေးလိုက်ရပါတယ်။
ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ၊ နေပြည်တော်၊ ပုဗ္ဗသီရိ မြို့နယ်၊ သွားနှင့် ခံတွင်းရောဂါအထူးကုဆေးရုံ၊ ခွဲစိတ်ကုသဆောင် မှာအောက်တိုဘာ ၂၆ ရက်ကနေ ၂၇ ရက်အထိ နှုတ်ခမ်းကွဲ၊ အာခေါင်ကွဲလူနာ ၄ ယောက်ကို ပထမဆုံးအကြိမ် အဖြစ် အောင်မြင်စွာအခမဲ့ခွဲစိတ်ကုသပေးခဲ့တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကုသရေးဦးစီးဌာနကသိရပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ခုတင်(၅၅၀)ဆံ့က လေးဆေးရုံကြီး-ရန်ကုန် နှလုံးကုသဆောင်၌ ပါ မောက္ခဒေါက်တာ ခင်မောင်ဦး၊ပါမောက္ခ(ကလေးနှလုံး)ဦးဆောင်သည့် ကလေးနှလုံးရောဂါအထူးကုဆရာဝန်များသည် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၊ ဟိုချီမင်းမြို့၊ Children Hospital(1)မှ ကလေးနှလုံးအထူးကုဆရာဝန် Dr. Do Nguyen Tin နှင့်ပူးပေါင်း၍ ကုသပေးခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။
မွေးရာပါနှလုံးရောဂါ ကလေးလူနာများအား ခွဲစိတ်ရန်မလိုဘဲ နှလုံးပိုက်သွင်းစမ်းသပ်ကုသစက် (Cardiac Catheterization Laboratory)ဘောလုံးဖြင့်ချဲ့၍ကုသခြင်း၊ အဆို့ဖြင့်ပိတ်၍ ကုသခြင်းများအားပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီး မွေးရာပါ နှလုံးရောဂါရှင် ကလေးလူနာ ၁၃ ဦးအား အောင်မြင်စွာကုသပေးခဲ့ကြသည်။
ကမာၻေပၚမွာ တီဘီ ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆုံးရသူ ၂၀၂၁ ခုႏွစ္အတြင္း ၁ ဒႆမ ၆ သန္းရွိခဲ့ၿပီး၊ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ကထက္ ၁၄ ရာႏႈန္းတိုးလာခဲ့ပါတယ္။ ေသဆုံးသူ အေရအတြက္ တိုးလာတာဟာ အဓိက ၄ ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယ၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ျမန္မာနဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံေတြမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ WHO ကမာၻ႔က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ႀကီးက ၾကာသပေတးေန႔မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံေဖၚျပ ထားပါတယ္။
သတိမထားမိလိုက်တဲ့အချိန်အတွင်းလေးမှာပဲ မျက်ခွံလှုပ်တာကို ကြုံဖူးကြတယ်မလား။ တချို့ဆိုရင် ဆက်ခနဲ မျက်ခွံလှုပ်သွားရင် ဘယ်ဖက်မျက်ခွံအပေါ်လှုပ်ရင် ဘာဖြစ်တယ်၊ ညာဖက်မျက်ခွံအောက်လှုပ်ရင် ဘာဖြစ်တယ်ဆိုပြီး အတိတ်နိမတ်တွေကောက်တတ်ကြပါသေးတယ်။ မျက်ခွံလှုပ်ရင် ကောင်းတာက ဘယ်ပေါ်ညာအောက်ဆိုပြီးတောင် မှတ်ထားကြပါတယ်။ တကယ်တော့ သင့်မျက်ခွံတွေ ထိန်းချုပ်မရဘဲ ရုတ်တရက်အလိုက်အလျောက်လှုပ်နေတာကို မျက်ခွံအကြောလိုက်တယ် (Eye Twitching) လို့ ခေါ်တာပါ။ ဒီလိုဖြစ်တာကို လူတိုင်းကြုံတွေ့ကြရဖူးပါတယ်။
